泰語大講堂 你真的認識วิก這個詞嗎？
說到 วิก 這個詞，大家肯定第一時間會想到它是假髮的意思，沒錯，它就是英語中 wig 一詞的音譯詞。但很多小夥伴不知道的是，這個詞其實還有另外一個意思，甚至是很多泰國人也對 วิก 的這個意思不是很清楚。今天我們就來帶大家一探究竟，看看 วิก 到底還有什麼意思！
วิกลิเก, วิกละคร, วิกหนัง ฯลฯ ที่เราคําว่าวิก ยังใช้กับโรงหนังด้วย เช่นพูดว่า ไปดูหนังที่วิกนั้น วิกนี้ เราใช้วิกต่อเนื่องมายาวนานตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 5 แล้วคำว่าวิกมาจากไหน เอนก นาวิกมูล อธิบายไว้ใน ที่มาของคำว่า ‘วิก’ จากการค้นหาคว้าเอกสารเก่า
“黎伽劇院”、“戲劇院”、“電影院”這些經常會說到的詞裏都含有一個 วิก，比如說：“去這個劇院、那個劇院看電影。”我們從拉瑪五世王時期就在使用 วิก 這個詞了，但這個 詞到底是哪來的呢？Anek Nawikmul 解釋在《วิก一詞的來源》中解釋到：
“คําว่าวิก-วิก, เช่นวิกปราโมทัย วิกบุษปะ และวิกโน่น วิกนี่ ซึ่งหมายความกันว่าเป็นที่เล่นการมโหรศพนั้น เปนภาษาอะไรแน่ เห็นใช้กันตลอดถึงในหนังสือพิมพ์ที่สำคัญก็เรียกก็ใช้ เท่าที่เดาก็ว่าเปนภาษาอังกฤษเรานี่เอง คือแปลว่า 7 วัน (หรืออาทิตย์หนึ่ง) แต่ทำไมพากันไปใช้เปนสถานที่ๆ เล่นการมหรศพเสียเล่า
“วิก 這個詞，例如 Wik Pramothai、Wik Busapa 等等，這些都是表演戲劇的場所，到底是哪種語言呢？人們經常使用，而且在一些重要的報紙文件上也有使用，根據猜測可能就 是英語，意思是7天（一週），但是怎麼會拿來用做表演戲劇的場所呢？
ถามๆ ได้ความพอจับเค้าได้ว่าเมื่อราว 20 หรือ 25 ปีล่วงแล้วไปนี่ คุณบุศย์ เพ็ญกุล พระวรวงษ์เธอ พระองค์เจ้าอลังการ และเจ้าคุณพระยาเพ็ชรปาณี (ตรี) ได้มีลครรำ และยี่เกเล่นกันเดือนละครั้งเวลาเดือนหงาย ว่าราวตั้งแต่ขึ้น 8 ค่ำไปจนถึงราวแรม 8 ค่ำหรือก่อน หรือหลัง แล้วแต่เดือนจะมืดเร็วและช้า นับเปนวันราว 12 ถึง 15 วัน
詢問過之後基本能明白大概的原因，在這之前20到25年以前，Phraong Chao Alangkan 和 Chao Khun Phra Phetpani 有一所劇院，在每個月的初八到二十三左右表演戲劇，時長根據天 黑的早晚有所不一，差不多每個月演出12-15天。
เวลานั้นคนโดยมากเรียกกันว่าลครวิก และยี่เกวิก จะเปนด้วยเล่นกัน เปนเวลาวิกๆ คือเป็น 7 วัน, 7 วัน ไม่เรียกชื่อของคณะหรือชื่อโรงลคร เช่นพูดกันเสียว่า ไปดูลครวิก ดูยี่เกวิก ซ้ำต่อมาคำลครแลยี่เกข้างน่า กลับถูกตัดไปเสียอีก เลยเพียงเรียกกันว่า ไปวิก ไปวิก เป็นอันเข้าใจว่าไปดูลครหรือยี่เกกันตามแต่จะไป มาบัดนี้คำว่าวิกกลับมาใช้เป็นคำว่าสถานที่ที่เล่นการมหรศพกันเสียทีเดียว”
當時很多人會說 ลครวิก“劇院 ”、ยี่เกวิก“黎伽劇院”，一般會連着表演7天，人們也不習慣叫劇院的名字，所以就說“去看 ลครวิก”“去看 ยี่เกวิก”，後來在前面的 ลคร、ยี่เก也被省略，就只剩下了“去 วิก”，大家就明白是要去看喜劇或者劇了。到了現在 วิก 就徹底變成了來稱呼表演戲劇的場所了。”
จากข้อความข้างต้น ที่กล่าวถึงชื่อเจ้าของโรงลครลิเกสมัยเล่นเป็นวีกวีก อเนก นากวิกมูลเห็นว่ายังมีความคลาดเคลื่อนอยู่บ้าง คือ เมื่อราว 20-25 ปีก่อน อันเท่ากับยุค 2430 คุณบุศย์ เพ็ญกุล, พระวรวงษ์เธอ พระองค์เจ้าอลังการ และเจ้าคุณพระยาเพ็ชร ปาณี (ตรี) จัดละครรำ และยี่เกเล่นช่วงเดือนหงายเดือนละครั้ง ทําให้คน พูดว่าไปดูละครวิก และยี่เกวิก นั้น เอนก นาวกิมูลเห็นแย้งว่า ความจริงการละเล่นเป็นวีกวีกที่ว่านั้น มีมาก่อนสมัยนายบุศย์และอีกสองท่านแล้ว คือมีมาตั้งแต่สมัยเจ้าพระยามหินทรศักดิ์ธำรง (เพ็ง เพ็ญกุล) บิดานายบุศย์
從上述的內容可以看到，以前的劇院都是以周爲表演週期的，Anek Nawikmul 認爲這樣的說法還是存在一定問題的，因爲在20-25年前，大約是1887年，Phraong Chao Alangkan 和 Chao Khun Phra Phetpani 的劇院在每個月的漸圓月期間表演戲劇，所以大家才說：“ไปดูละครวิก、ยี่เกวิก。”但是，Anek Nawikmul 還提出 ，實際上這種戲劇表演週期在 Phraong Chao Alangkan 的父輩時期就已經有了。
โดยมีหลักฐาน ในหนังสือพิมพ์สยามไสมย ของหมอสมิท เล่ม 3 แผ่น 21 จ.ศ. 1246 พ.ศ. 2427 หน้า 377 ไมโครฟิล์มในหอสมุดแห่งชาติ มีข้อเขียนของท่านผู้หนึ่ง กล่าวถึงโรงละครปรินซ์เทียเตอร์ ของเจ้าพระยามหินทรฯ ว่า
證據是國家圖書館收藏的報紙《Siam Samai》1884年第21版第3冊377頁上有膠捲圖片，有作者提到一段 Mahinthrasakthamrong 的 Prince Theater 劇院的內容：
“ข้าพเจ้าทั้งหลายชายหญิงผู้ชอบดูการเล่นสนุกนี้พร้อมใจกันเป็นอันมาก ขอให้ความสรรเสริญลครโรงที่คนทั้งหลายเรียกว่าปรินซ์เทียเตอร์ เดือนหนึ่งได้เปิดความสนุกนิ์ให้คนทั้งหลายได้ดูเพลิดเพลินใจในวันพระจันทร์เตมดวงวีกละ 6 วัน วีกละ 4 วัน วีกละ 5 วัน วีกละ 6 วัน เปนที่คนทั้งหลาย นิยมยินดีภากันไปดูเล่นมากๆ ถึงจะเสียเงินค่าที่ดูก็ไม่ได้มีความเสียดาย…”
“喜歡戲劇 的女士和先生們都是志同道合的人，希望這所叫做Prince Theater的劇院能給大家帶來歡樂，每月都將爲大家提供娛樂，從滿月的週一開始，分別是6天、4天、5天和6天，雖然觀衆需要付出門票的費用，但肯定不會讓大家失望……”
ละครเจ้าพระยามหินทร์ฯ ที่เปิดเล่นเก็บเงินค่าดูนั้นจึงมีมาแต่ยุค 2420 แล้ว ส่วนละครคุณบุศย์ ละครพระวรวงษ์เธอ พระองค์เจ้าอลังการ และลิเกเจ้าคุณพระยาเพชรปาณี (ตรี) นั้นเป็นการแสดงของยุคต่อมา คือยุค 2430-2440
Mahinthrasakthamrong 的劇院從1877年就已經有了，Phraong Chao Alangkan 和 Chao Khun Phra Phetpani 的劇院是在後來1887-1897年纔有的。
ส่วนการใช้คำว่าวีกในความหมายว่าโรงมหรสพ ก็คงค่อยๆ เลื่อนจนเป็นที่เข้าใจกัน เอนกไม่ได้ระบุว่าอยู่ในช่วง พ.ศ. ไหน แต่เปิดเอกสารชื่อ ฟื้นความหลัง เล่ม 1 ของพระยาอนุมานราชธน (ยง อนุมานราชธน) ฉบับพิมพ์ครั้งที่ 2 พ.ศ. 2513 บทที่ 13 หน้า 151 พระยาอนุมานฯ อ้างคำบอกเล่าของบิดาถึงป้ายข้อความหน้าโรงละครปรินซ์เทียเตอร์ว่า
使用 วีก 來指代劇院的用 法就慢慢被人們所接受，Anek 並沒有指明出現的時代，但是參考了 Phraya Anuman Rajadhon 的《恢復過往（第一冊）》一書後，裏面提到了 Prince Theater 劇院前的標語牌：
“มีป้ายบอกว่า ‘วี้กนี้จะเล่นเรื่อง (นั้นเรื่องนี้)’ ราษฎรเห็นคำว่า ‘วี้ก’ เป็นคำแปลก ไม่เคยได้ยิน และยังไม่มีคำว่า สัปดาห์ บัญญัติขึ้นใช้ในภาษา ไทยแทนคำอังกฤษคำนี้ ก็นึกเดาเอาว่า ‘วี้กนี้’ เห็นจะหมายความว่า ‘โรงนี้’ กระมัง คำว่า ‘วี้ก’ จึงกลายความหมายมาเป็นภาษาปากว่า ‘วี้ก’ คือโรงมหรสพซึ่งแสดงประจำเป็นกำหนดวันและเวลา และต้องเสียค่าเข้าดู…”
“有標語牌寫到 ：‘這週會表演名爲…的戲劇，’普通民衆看到 วี้ก 一詞是個奇怪的詞彙，當時 สัปดาห์ 這個詞也還沒有被收錄到泰語中，所以可以推測到 วี้กนี้ 的意思就是‘這個劇院’，วี้ก 這個詞就變成了一個口語詞彙，指的是定時定期表演戲劇並需要買票觀看的劇院。”
สรุปรวม การเล่นละครเป็นวีกๆ สัปดาห์ละ 5-6 วัน มีมาแต่ยุค 2420 เจ้าพระยามหินทรฯ เป็นคนทําขึ้นก่อนใคร เติมหน้าโรงมีป้ายบอกว่า วี้คนี้จะเล่นเรื่องอะไร ชาวบ้านเข้าใจผิด คิดว่าวี้ค หมายถึงโรงมหรสพ ทําให้วี้คกลายความหมายเป็นสถานที่ กับเนื่องจากคนออกเสียงสั้นๆ ว่าวิก คําว่าวี้คจึงกร่อนเป็น “วิก” ในที่สุด
總之，以星期表演戲劇，每週5-6天，從1877年就有了，Mahinthrasakthamrong 是首先創立這個詞的人，在劇院前標示了“本週表演的劇目”，讓大家誤以爲這個詞指的就是劇院，所以它纔有了劇院的意思，後來 วี้ค 一詞語音簡化成了วิก。
怎麼樣？雖然看着挺複雜，但是 วิก 這個詞背後的故事你瞭解了嗎？
聲明：本文由滬江泰語編譯整理，素材來自silpa-mag，未經允許不得轉載。如有不妥，敬請指正。
